folate

Ο όρος φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) αναφέρεται σε μια ομάδα υδατοδιαλυτών ενώσεων που είναι διατροφικά απαραίτητες για την υποστήριξη της βέλτιστης ανθρώπινης υγείας και ανάπτυξης.Το φολικό είναι μια φυσική υδατοδιαλυτή βιταμίνη Β που βρίσκεται υπό μορφή ποικίλων πολυγλουταμικών μορφών στα φρούτα, λαχανικά και προϊόντα συκωτιού. 

Το φυλλικό οξύ είναι η συνθετική, πλήρως οξειδωμένη, μονογλουταμυλική μορφή του φυλλικού οξέος που είναι πιο σταθερή και επομένως χρησιμοποιείται σε συμπληρώματα διατροφής και στον εμπλουτισμό δημητριακών  και των ολικής αλέσεως  δημητριακών.

 Τα φολικά συμμετέχουν σε πολυάριθμες αντιδράσεις μεταφοράς ενός άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της μεθυλίωσης σημαντικών βιομορίων (λιπίδια, αμινοξέα, DNA). Η ανεπάρκεια φολικού οξέος οδηγεί σε παθολογικά αποτελέσματα, όπως αναιμία και βλάβες στην αναπαραγωγική υγεία και την ανάπτυξη του εμβρύου. 

Λόγω της σύνδεσης της μειωμένης κατάστασης του φολικού οξέος με τον αυξημένο επιπολασμό των ελλειμμάτων του νευρικού σωλήνα (NTDs) στα βρέφη, πολλές καταστάσεις  απαιτούσαν τον εμπλουτισμό της τροφής με φυλλικό οξύ, που είναι μια συνθετική και σταθερή μορφή φολικού οξέος. Τα δεδομένα από την εποχή μετά την ενίσχυση των τροφίμων με φυλλικό οξύ έχουν παράσχει ισχυρές ενδείξεις για τη μείωση των ελλειμμάτων του νευρικού σωλήνα των νεογνών, λόγω της ενίσχυσης ορισμένων τροφίμων με φυλλικό οξύ. 

Ωστόσο αυξάνεται η ανησυχία τώρα σε σχέση με την ποσότητα συνθετικού φυλλικού  οξέος που πρέπει να προστίθεται στα τρόφιμα. Η υπερβολική πρόσληψη φυλλικού  οξέος έχει συνδεθεί με την κάλυψη της έλλειψης  της βιταμίνης Β12 και με ανησυχίες σχετικά με την προώθηση καρκίνων ευαίσθητων στο φυλλικό  οξύ, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ενδέχεται να χρειαστούν νέες στρατηγικές για τη διασφάλιση της παροχής βέλτιστης ποσότητας φολικού οξέος σε πληθυσμούς σε κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης προσεγγίσεων βιοενίσχυσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πρόσφατες ανησυχίες.

Η λήψη συμπληρωμάτων με φυλλικό οξύ μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Το φυλλικό οξύ χρειάζεται στον εγκέφαλο για τη σύνθεση της νορεπινεφρίνης, της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης. 

Τρεις μορφές φυλλικού οξέος χρησιμοποιούνται συνήθως: φολικό οξύ, 5-μεθυλοτετραϋδροφυλλικό (5-MTHF) (επίσης γνωστό ως μεθυλοφολικό και L-μεθυλοφολικό) και φολινικό οξύ.

Ορισμένες μορφές φολικού οξέος μπορεί να είναι πιο βιοδιαθέσιμες από άλλες σε ασθενείς με γενετικό πολυμορφισμό και σε αυτούς που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα ή κάνουν χρήση αλκοόλ. Η αύξηση του φυλλικού οξέος σε ασθενείς με κατάθλιψη μπορεί να μειώσει τα υπολειπόμενα συμπτώματα. 

Το  5-μεθυλοτετραϋδροφυλλικό [5-MTHF] έδειξε αποτελεσματικότητα ως συμπληρωματική θεραπεία ή μονοθεραπεία στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε ασθενείς με φυσιολογικά και χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος, στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια και ανεπάρκεια φυλλικού οξέος  και μείωση των καταθλιπτικών και σωματικών συμπτωμάτων σε ασθενείς με κατάθλιψη και αλκοολισμό. 

Το επικουρικό φυλλινικό οξύ μείωσε τα καταθλιπτικά συμπτώματα σε ασθενείς που ανταποκρίνονταν εν μέρει ή δεν ανταποκρίνονταν σε έναν εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης. Τα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του φυλλικού οξέος στη βελτίωση των γνωστικών συμπτωμάτων είναι διφορούμενα, αλλά οι περισσότερες μελέτες χρησιμοποίησαν φολικό οξύ. 

Αν και οι μελέτες που εξετάστηκαν έχουν περιορισμούς και, ιστορικά, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με τον ρόλο του φυλλικού οξέος στην αύξηση του κινδύνου καρκίνου, την κάλυψη της έλλειψης βιταμίνης Β12 και την επιδείνωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, το φυλλικό οξύ είναι γενικά καλά ανεκτό και το 5-MTHF μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να υπόκειται σ΄ αυτούς τους κινδύνους. Αρκετές μορφές φολικού οξέος φαίνεται να είναι ασφαλείς και αποτελεσματικές σε ορισμένα άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Το φυσιολογικό εύρος αναφοράς του φολικού οξέος στο αίμα είναι μεταξύ 2,7 και 17,0 νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο . Τα υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα φυλλικού οξέος συνήθως δεν είναι προβληματικά, αλλά μπορεί να υποδηλώνουν έλλειψη βιταμίνης Β-12.